OD PROPAGANDOWEJ IDYLLI DO ŚMIECI GŁODOWEJ. PEDAGOGICZNE SPOJRZENIE NA SYTUACJĘ DZIECKA I RODZINY W ROSJI SOWIECKIEJ W OKRESIE STALINOWSKIM
DOI:
https://doi.org/10.34813/47coll2023Słowa kluczowe:
rodzina, totalietryzm, komunizm, terror, gułag, dzieci niczyje, śmierć głodowaAbstrakt
Propaganda komunistyczna, zarówno w ZSRR, jak i w innych państwach bloku komunistycznego, nieustannie podnosiła – najczęściej wyolbrzymiając je – problemy związane z trudami dzieciństwa w państwach kapitalistycznych i przeciwstawiała je idyllicznym wręcz warunkom rozwoju i wychowania dzieci w Związku Radzieckim. Tego typu oceny obowiązywały także w propagandzie polskiej z lat PRL. Wszechobecne zakłamanie, będące immanentną cechą ustroju komunistycznego, nie pozwalało ukazywać rzeczywistych dramatów i tragedii, które stały się udziałem milionów dzieci i ich rodziców w Rosji sowieckiej w okresie rządów Stalina. Niniejsze opracowanie, nawiązując do celów i założeń rewolucji bolszewickiej w Rosji, przypomina rzeczywisty, dramatyczny los większości dzieci urodzonych i wychowywanych w tradycyjnych rodzinach w pierwszych dziesięcioleciach po zwycięskiej rewolucji bolszewickiej w Rosji, które komuniści postanowili zniszczyć, aby na ich ruinach stworzyć podporządkowaną sobie rodzinę sowiecką – rodzinę „nowego typu”.
Bibliografia
Applebaum, A. (2005). Gułag. Warszawa: Świat Książki.
Bryk, A. (2012). Budowa ustroju totalitarnego w Związku Sowieckim. W: S. Grodziski, A.Dziadzio (red.). Regnare, gubernare, administrare: prawo i władza na przestrzeni wieków. Prace dedykowane profesorowi Jerzemu Malcowi z okazji 40 - lecia pracy naukowej. (ss. 197-232). Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne Oficyna Wydawnicza AFM.
Davies, N. (1999). Europa. Rozprawa historyka z historią. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Dolot, M. (2014). Zabić głodem. Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Frołow, S. (2014). Dzierżyński, Miłość i rewolucja. Biografia intymna. Kraków: Wyd. Znak Horyzont.
Grajewski, A. (1991). Rosja i krzyż. Z dziejów Kościoła Prawosławnego w Rosji. Katowice
Grzybowski, R. (2013). O wychowaniu w duchu moralności komunistycznej w ujęciu pedagogiki stalinowskiej oraz o niektórych metodach jej realizacji. W: B. Jędrychowska (red.). Człowiek, Idea Dzieło. Prace dedykowane Profesor Stefanii Walasek (ss.211-229). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Grzybowski, R. (2017). Cele ideowe i struktura organizacyjna Wszechzwiązkowej Organizacji Pionierskiej imienia W.I.Lenina oraz jej miejsce w systemie wychowania nowego człowieka (homo sovieticus), Biuletyn Historii Wychowania, 37, 63-78.
Grzybowski, R. (2018). Idea wychowania nowego człowieka (homo sovieticus) i jej odzwierciedlenie w założeniach programowych Wszechzwiązkowej Organizacji Pionierskiej, Polska Myśl Pedagogiczna, t.IV, 4, 297-322. ,
Grzybowski, R. (2020). O sytuacji rodziny i jej zadaniach w procesie kształtowania „nowego człowieka (homo sovieticus) w świetle Pedagogiki Iwana Kairowa. W: Rodzina i dziecko w zmieniającym się świecie: perspektywa historyczna i pedagogiczna. Szkoła, Państwo, Społeczeństwo, 9, 129-162.
Heller, M. (1988). Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki. Paryż: Instytut Literacki.
Heller, M., Niekricz A. (2016). Utopia u władzy. Historia Związku Radzieckiego. Od narodzin do wielkości 1917- 1939, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-KA.
K. Kosiński, K. (2006). Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa: Wyd. TRIO.
Kairow, I. (1950). Pedagogika, Warszawa: Iskry.
Księga przewodnika pionierskiego.(1952), Warszawa: Iskry.
Lenin, W. (1900). Socjalizm a religia, Nowaja Żizń, 28 z dnia 05.12.
Marks, K., Engels F. ( 1949). Dzieła wybrane, t. I, Warszawa: Książka i Wiedza.
Paczkowski, A. i in., (1991). Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Pristawkin, A. (1990). Łączy nas wspólny wróg. Kultura i Życie (dod. do Życia Warszawy), nr 10 z 18 V.
Theiss, W. (2020). Dzieci syberyjskie 1919 – 2019. Z Syberii przez Japonię i Stany Zjednoczone do Polski, Kraków: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.
Theiss, W. (1996). Zniewolone dzieciństwo. Socjalizacja w skrajnych warunkach społeczno – politycznych, Warszawa: Wyd. „Żak”.
Wołoszyn, S. (1965). Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 2. Warszawa: PWN.
Wołoszyn, S. (1966). Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3. Warszawa: PWN.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Romuald Grzybowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
