STATUS PRAWNY AFROAMERYKANÓW I OCHRONA PRAWNA ŻOŁNIERZY KOLOROWYCH W CZASIE WOJNY SECESYJNEJ (1861-1865)

Abstrakt

Status prawny Afroamerykanów z pewnością nie pozostawał bez znaczenia na traktowanie żołnierzy USCT. Chociaż wolni Murzyni posiadali pewne ograniczone prawa już w okresie kolonialnym, to jednak już po wojnie o niepodległość byli oni sukcesywnie wypychani poza ramy amerykańskiego społeczeństwa. Potwierdzenie znalazło to chociażby w ustawie naturalizacyjnej z roku 1790 oraz decyzji Sądu Najwyższego w sprawie Dreda Scotta, które usankcjonowały niemożność uzyskania obywatelstwa USA przez Afroamerykanów. Podobnie wyglądała kwestia służby ludności czarnoskórej w armii. Wprowadzone po wojnie o niepodległość restrykcje praktycznie wyeliminowały Murzynów z amerykańskich sił zbrojnych formalnie do roku 1863. Warto jednak zauważyć, że już w pierwszym okresie wojny secesyjnej (1861-1862) zaczęto wykorzystywać zbiegłych niewolników jako „kontrabandę wojenną”, powstały też pierwsze oddziały wojskowe. Masowy pobór do wojsk kolorowych, który nastąpił po wejściu w życie Proklamacji Emancypacji wymusił na władzach Unii formalne ustosunkowanie się do kwestii ochrony prawnej czarnoskórych żołnierzy. Z prawnego punktu widzenia już od samego początku miała być ona taka sama jak dla białych. W praktyce okazało się, że takie zapewnienia są niewystarczające, a jedyną reakcją na przypadki znęcania się nad jeńcami USCT było wstrzymanie wymiany jeńców. Z perspektywy Konfederacji problemem w ustaleniu spójnej polityki wobec Afroamerykanów był ich różny status (niewolnicy ze stanów Konfederacji; niewolnicy ze stanów Unii; wolni Murzyni; ochotnicy; wcieleni siłą, itd.). To z kolei implikowało kolejną trudność, a mianowicie jak traktować pojmanych? Jak pełnoprawnych jeńców? Jak przestępców? A może unikając dylematu, po prostu ich zabić? Wszystkie te problemy powodowały, że polityka Konfederacji w tej kwestii była niespójna i chaotyczna, przechodząc różne etapy, od zalecania egzekucji po nieformalne uznanie schwytanych Afroamerykanów (z wyłączeniem byłych niewolników) za pełnoprawnych jeńców wojennych.