MODEL WSPÓŁCZESNEGO NAUCZYCIELA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ – TROPY POSZUKIWAŃ (UJĘCIE PARADYGMATYCZNE)

Abstrakt

Edukacja wczesnoszkolna współcześnie zostaje poddawana różnym transformacjom, które zachodzą pod wpływem czynników zewnętrznych i wewnętrznych, tkwiących w teorii i praktyce pedagogicznej. W takiej sytuacji muszą odnaleźć się nauczyciele. To od nich wymaga się rzetelnej wiedzy pedagogicz- nej i psychologicznej dotyczącej rozwoju dziecka – jego prawidłowości, uwarunkowań, potencjalnych możliwości, stymulowania i poszukiwania „śladu”, formułowania zasad edukacyjnych, wykreowania ucznia na jednostkę aktywną w kulturze, wychodzącą poza dostarczone informacje. Tropy poszukiwań dotyczą wypracowania takiego modelu praktyka pedagoga wczesnoszkolnego, który dokona wyboru odpowiednich dla siebie zróżnicowanych stylów i sposobów pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniem, wchodząc w świat innowacyjnych strategii, radząc sobie ze złożonością i trudnością uprawiania edukacji zintegrowanej w szkole. Włączenie wybranych założeń paradygmatycznych w tok zajęć zintegrowanych przyczyni się do metamorfozy, uprawianej przez większość nauczycieli teorii „urabiania” ucznia i wprowadzi ich w świat teorii rozwijającej dziecięcą aktywność badawczą, w świat tajników wiedzy – zrozumiałej, osobistej i samodzielnie konstruowanej. Wzbogaci praktykę edukacyjną o próby wyjaśnienia i interpretacji palących problemów wczesnej edukacji dziecka w świetle zmian organizacyjnych, programowych i metodycznych, ukazując różne formy podejścia do uczniów, nauczycieli, rodziców na tle przeobrażeń paradygmatycznych. Nowatorstwo – twórczość – samodzielność stanie się wielowymiarowym drogowskazem do wzbogacania pragmatycznych kompetencji nauczycieli w praktyce edukacyjnej. Celem artykułu jest próba przedstawienia portretu współczesnego nauczyciela klas I–III w świetle wybranych paradygmatów dydaktycznych. Zaprezentowano w nim zróżnicowane teoretycznie pole edukacyjne oraz praktyczne przestrzenie, analizujące rzeczywistość szkolną według założeń refleksyjnego praktyka, normatywnego i instrukcyjnego obiektywisty oraz humanisty. Analizowane modele sytuują się w tle rozbieżności edukacyjnych oraz reformowania „reform”, a wymagania stawiane nauczycielom wymagają zrównoważonego modelu jego kształcenia, którego walorami są jego działania, sojusz i ewolucja kompetencji, profesjonalizm, bogata perspektywa poznawcza, wartościowanie pracy i refleksyjne podejście do niej.