UCZEŃ Z ADHD – NIEDOSTOSOWANY SPOŁECZNIE CZY ZAGROŻONY NIEDOSTOSOWANIEM? REKONSTRUKCJA DOŚWIADCZEŃ NAUCZYCIELSKICH
DOI:
https://doi.org/10.34813/17coll2023Słowa kluczowe:
ADHD, badania jakościowe, edukacja, niedostosowanie społeczneAbstrakt
Zrealizowane badania zostały ulokowane w nurcie badań konstruktywistycznych. Wywiady narracyjne przeprowadzono z nauczycielami pracującymi w szkołach podstawowych w klasach 4–8. Wybrane do badań osoby, to nauczyciele pracujący z uczniem z ADHD. Celem badań była rekonstrukcja opowieści i dotarcie do subiektywnych znaczeń, które zostały nadane przez nauczycieli zachowaniom niepożądanym, prezentowanym przez ucznia z ADHD w szkole.
Przeprowadzone badania ukazują przestrzeń szkolną ucznia z ADHD, w której doświadcza on wielu trudności i przejawia zachowania nieakceptowane społecznie. Analiza materiału empirycznego pozwoliła wyłonić kategorie, które z perspektywy nauczycieli konstruują obraz ucznia z ADHD zagrożo- nego niedostosowaniem społecznym lub niedostosowanego społecznie.
Bibliografia
Antoniak, J. (2019). Social Maladjustment of Minors –Causes, Consequences, Pre-vention. Annals of Pedagogies, 11(47), 77–94. http://doi.org/10.18290/rped.2019.11s-5.
Al-Khamisy, D. Gosk, U. (2016). Wsparcie społeczne młodzieży z ADHD i mło-dzieży bez ADHD –badania porównawcze. Szkoła Specjalna, 5, 350–361. http://doi.org/10.5604/0137818X.1229106.
Buschman, B. J. Moeller, S. J. Crocker, J. (2011). Sweets, sex, or self-esteem? Com-paring the value of self-esteem boots with other pleasant rewards. Journal of Perso-nality, 79(5), 999–1012. http://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2011.00712.x.
Bruner, J. S. (1990). Życie jako narracja. Kwartalnik Pedagogiczny, nr 2, 3–17.
Chrzanowska, B. Święcicka, J. (2006). Oswoić ADHD. Przewodnik dla rodziców inauczycieli dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Wydawnictwo Difin.
Faraone, S. V. Sierżant, J. Gillberg, C. Biederman, J. (2003). The worldwide preva-lence of ADHD: is it an American condition? World Psychiatry, 2(2), 104–113.
Gindrich, P. (2016). Wybrane uwarunkowania wsparcia edukacyjnego młodzieży gimnazjalnej z trudnościami w uczeniu się i zaburzeniami towarzyszącymi. W: M.Piorunek, J. Kozielska, A. Skowrońska-Pućka (red.), Rodzina –młodzież –dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej(421–442). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Grzegorzewska, M. (1959). Pedagogika specjalna. Skrypt wykładów w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej. Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej.
Góralczyk, E. (2014). Dziecko nadpobudliwe w szkole. Fraszka Edukacyjna.
Hollowell, E. M. Ratey, J. J. (2007). Jak żyć z ADHD. Nadpobudliwość psychoru-chowa z zaburzeniami uwagi w świetle najnowszych badań. Media Rodzina.
Hołyst, B. (1991). Problemy młodego pokolenia. Studium z zakresu profilaktyki spo-łecznej. Wydawnictwo Prawnicze.
Jaszczyszyn, E. Szada-Borzyszkowska, J. (red.). (2010). Edukacjadziecka –mity ifakty. Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Kaźmierska, K. Waniek, K. (2020). Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda–technika–analiza. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kędzierska, H. (2002). Mity pedagogiczne nauczycieli. W: E. Malewska, B. Śliwerski (red.),Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Klus-Stańska, D. (2002). Konstruowanie wiedzy w szkle. Wydawnictwo Uniwersy-tetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kusztal, J. (2016). Uczeń zagrożony niedostosowaniem społecznym a profilaktyczne zadania szkoły. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11, 2(40), 97–110.
Lindyberg, I. (2003). Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości a hermeneutyczne po-dejście do badań w pedagogice specjalnej. W: A. Krause, E. Górniewicz (red.), Konteksty teoretyczne(75–80). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Levy, K.S.C. (1997) Multifactorial self-concept and delinquency in Australian adolescents. The Journal of Social Psychology, 137(3), 277–283. http://doi.org/10.1080/00224549709595439.
Leary, M. R. Downs, D. L. (1995). Interpersonal functions of the self-esteem motive. The self-esteem system as a sociometer. W: M. H. Kernis (ed.), Efficacy, agency, and self-esteem(123–144). SSSC.
Lipowska, M. Rasmus, A. (2013). Spektrum zaburzeń zachowania w obrazie ADHD,Czasopismo Psychologiczne, 19(1), 29–35.
Lewandowska, H. (2021). Symptoms and causes of the risk of social maladjustment in preschool children. Journal of Modern Science, 1/46, 175–189, http://doi.org/10.13166/jms/139247
Mumbach, M. (2006) Zrozumieć i leczyć dzieci nadpobudliwe. Poradnik dla rodzi-ców. WAM.
Munden, A. Arcelus, J. (2006). ADHD. Nadpobudliwość ruchowa. Dom Wydawni-czy Bellona.
Myśliwczyk, I. (2010). Problemy dziecka z ADHD w świetle analiz biograficznych rodziców. Wydawnictw Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP w Warszawie.
Myśliwczyk, I. (2021). Educational Support of a Student with ADHD. An Analysis of Parents' Biographical Experiences. Przegląd Badań Edukacyjnych, 35(2), 5–31. http://doi.org/10.12775/PBE.2021.029.
Ostrihańska, Z. (1997). Losy uczniów nieprzystosowanychspołecznie. KUL.
Pierzchała, K. (2013a). „Zagrożenie niedostosowaniem społecznym” w odniesieniu do problemów i potrzeb emocjonalnych młodzieży w rodzinie, w grupie rówieśniczej, w szkole. W: J. Izdebska, A. Popławska (red.), W trosce o współczesną rodzinę. Teoria, badania, wsparcie. Ujęcie interdyscyplinarne(237–252). Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku.
Pierzchała, K. (2013b). W poszukiwaniu związków pomiędzy zagrożeniem niedosto-sowaniaspołecznego młodzieży a jakość życia. W: M. Jasiński (red.), W poszukiwa-niu jakości życia. Ujęcia interdyscyplinarne(475–500). Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku.
Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Wydawnictwo APS.
Róg, A. (200)., Profilaktyka niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży. W: K. Socha-Kołodziej, B. Zajęcka (red.), Profilaktyka, opieka, wychowanie, resocjali-zacja –wybrane aspekty(41–42). Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Rzeźnicka-Krupa, J. (2011). Niepełnosprawność i pedagogika. Pytanie o podmiot akwestia tożsamości i zmiany paradygmatycznej dyscypliny. Studia z Teorii Wychowania, 1(2), 267–283.
Siemionow, J. (2011). Niedostosowanie społeczne nieletnich: działania, zmiana, efektywność. Difin.
Sitarczyk, M. Andrzejewska, J. (2012). Specjalne potrzeby edukacyjne w przestrzeni systemu oświaty. Teoretyczne i metodologiczne założenia projektu: Praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
Schűtze, F. (2012). Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficz-nym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii(141–278). NOMOS.
Trepka-Starosta, J.,Izydorczyk, B. (2000). Społeczny charakter występowania pato-logii w środowisku szkolnym ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń zachowania. W: A. Margasiński, B.Zajęcka (red.), Patologia i psychoprofilaktyka. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: UJ.
Wolańczyk, T.,Kołakowski, A.,Skotnicka, M. (1999). Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci. Prawie wszystko, co chcielibyście wiedzieć. BiFolium.
Wolańczyk, T.,Kołakowski, A.,Pisula, A.,Bryńska, A. (2005).Zespół nadpobudli-wości psychoruchowej.GWP.
Wysocka, E.,Ostafińska-Molik, B. (2016). Selected polarity determinants of self-esteem among charges at youth detention centers and youth social therapy centers. Resocjalizacja Polska, 12, 119–144. http://doi.org/10.22432/pjsr.2016.12.09
Żmichrowska, M. J. (2012). Niedostosowanie społeczne. Przegląd wybranych defi-nicji. Zeszyty Pedagogiczno-Medyczne, 18(2), 161–173.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Iwona Myśliwczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
