IMPERATYW WSPÓŁPRACY I „JA-NIEKOOPERACYJNE”. PRZYPADEK EDUKACJI ZDALNEJ
DOI:
https://doi.org/10.34813/06coll2025Słowa kluczowe:
edukacja zdalna, współpraca, „Ja-niekooperacyjne”Abstrakt
Na początku pandemii COVID-19 e-learning nagle przekształcił się z postulowanej formy unowocześnienia procesu kształcenia akademickiego w jedyną dostępną formę pracy ze studentami, co spowodowało wyłonienie się szeregu trudności w nawiązywaniu współpracy między nauczycielami akademickimi a studentami oraz między studentami. Współpraca jest naturalną skłonnością człowieka, inicjowaną i inicjującą wiele z jego społecznych relacji z innymi. We współczesnych społeczeństwach została ona jednak w znacznym stopniu przeniesiona do świata wirtualnego, w którym cechuje ją – inaczej niż wcześniej – brak bezpośrednich kontaktów między uczestnikami, doraźność, okresowość i dobrowolność. Cechy te odpowiadają właściwościom współczesnego zindywidualizowanego pokolenia digital natives, które preferuje związki typu enter/ escape w miejsce dawnych – trwałych, zrytualizowanych więzi społecznych. W tym kontekście celem mojego tekstu jest rozważenie roboczej „hipotezy” o tym, że sygnalizowane przez nauczycieli akademickich uchylanie się przez studentów od współpracy podczas zajęć zdalnych może pozostawać w związku z tym, że kształcenie akademickie realizowane w sieci nie respektuje większości zasad współpracy on-line.
Bibliografia
Bielecki, T. W. (2003). Założenia dla systemów e-learning, Referat wygłoszony na Konferencji „Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie”. Polska Fundacja Promocji Kadr. Pobrano z: http://www.wspiz.pl/-witoldb/pliki/e-learning.htm, cyt. za: Domagała-Kręcioch, A. (2009). Wirtualna edukacja, czyli wciąż nowy wymiar kształcenia akademickiego. W: A. Domagała-Kręcioch i O. Wyżga (red.), Współczesne wyzwania dydaktyki szkoły wyższej (s. 208–221). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Chymkowski, R. (2013). Naprawianie kapitalizmu. Kultura Współczesna: Teoria, Interpretacje, Krytyka, 4, 137–140.
Czapliński, P., Dynowska-Chmielewska, K., Federowicz, M., Giza-Poleszczuk, A., Gorzeńska, O., Karwińska, A., Traba, R., Wiśniewski, J., Zwierżdżyński, M. (2020). Raport edukacja. Między pandemią COVID-19 a edukacją przyszłości. Pobrano z: https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/08/Raport-edukacja.pdf
Czerniawski, H. (2002). Współdziałanie potrzebą czasu. „Norbertinum”.
Długosz, P., Foryś, G. (2021). Zdalne nauczanie na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie z perspektywy studentów i wykładowców. Pobrano z: https://ifis.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/9/2020/12/Raport-ze-zdalnego-nauczania-w%C5%9Brod-student%C3%B3w-i-pracownik%C3%B3w-UP.pdf
Doktorowicz, K. (2004). Społeczności wirtualne – cyberprzestrzeń w poszukiwaniu utraconych więzi. W: L. H. Haber (red.), Społeczeństwo informacyjne. Wizja czy rzeczywistość (s. 59–66). Uczelniane Wydawnictwa Naukowo‑Dydaktyczne AGH.
Domagała-Kręcioch, A. (2009). Wirtualna edukacja, czyli wciąż nowy wymiar kształcenia akademickiego. W: A. Domagała-Kręcioch i O. Wyżga (red.), Współczesne wyzwania dydaktyki szkoły wyższej (s. 208–221). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Freud, S. (1991). Wprowadzenie do narcyzmu. W: K. Pospiszyl, Zygmunt Freud: życie i dzieło. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Jemielniak, D., Przegalińska, A. (2020). Społeczeństwo współpracy. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Keen, A. (2007). Kult amatora. Jak internet niszczy kulturę (przeł. K. Topolska-Ghariani). Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, cyt. za: Kozłowski, T. (2013). Współpraca w społeczeństwie sieci. Wybrane przykłady skoordynowanego działania internautów. Tematy z Szewskiej, 2(10), 6–24.
Kopciewicz, L. (2016). Cyborgizacje: perspektywy, wyobrażenia, projekty edukacyjne. Ars Educandi, 13, 11–21. https://doi.org/10.26881/ae.2016.13.01
Kozłowski, T. (2013). Współpraca w społeczeństwie sieci. Wybrane przykłady skoordynowanego działania internautów. Tematy z Szewskiej, 2(10), 6–24.
Kubiak, J.M. (2000). Wirtualna edukacja. Wydawnictwo Mikom.
Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homo liberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Mielicka, H. (2002). Podstawy socjologii. Mikrostruktury społeczne. Wydawnictwo Stachurski.
Mikrut-Majeranek, M. (2013). Wirtualne wspólnoty a kultura uczestnictwa. Analiza wirtualnych obrazów, W: M. Wysocka-Pleczyk, B. Świeży (red.), Człowiek zalogowany. Od mowy nienawiści do integracji w sieci (s. 123–130). Biblioteka Jagiellońska.
Mises, L. (2001). Liberalizm w tradycji klasycznej (przeł. S. Czarnik). Wydawnictwo „Arcana”.
Prensky, M. (2012). From Digital Natives to Digital Wisdom: Hopeful Essays for 21st Century Learning. Corwin.
Putnam, D.R. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych (przeł. P. Sadura). Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Romaniuk M.W. (2021). Raport z badań. Zdalna edukacja kryzysowa w APS w okresie pandemii COVID-19. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Pobrano z: http://www.aps.edu.pl/media/2392732/raport-z-badania-zdalna-edukacja-kryzysowa-w-aps-w-okresie-pandemii-covid-19.pdf.
Sennett, R. (2013). Razem. Rytuały, zalety i zasady współpracy (przeł. J. Dzieżgowski). Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Stankiewicz, J., Moczulska, M. (2015). Od wspólnoty do koopetycji – zarys ewolucji (współ)działań istotnych dla zarządzania w organizacji. Przegląd Organizacji, 1(900), 17–22.
Szkudlarek, T. (1999). Media. Szkic z filozofii i pedagogiki dystansu. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Tapscott, D. (1998). Gospodarka cyfrowa. Nadzieje i niepokoje ery świadomości systemowej (przeł. Andrzej Święch). Business Press.
Touraine, A. (2005). From understanding society to discovering the subject. Anthropological Theory, 2(4), cyt. za: Wronka, M. i Saryusz-Wolska, H. (2013). Wykorzystanie mediów społecznościowych do budowania kapitału społecznego. Studia Ekonomiczne, 65, 47–57.
Tomasello, M. (2016). Dlaczego współpracujemy (przeł. Ł. Kwiatek). Copernicus Center Press.
Winkler, R., Moczulska, M. (2007). Komunikacyjny wymiar współpracy wirtualnej, Zeszyty Naukowe, 5, 223–236.
Zawojski, P. (2011). Teleobecność i sztuka teleobecności. TeleGarden – natura versus (?) technokultura. W: D. Wężowicz‑Ziółkowska (red.). Humanistyczne konteksty techno polu (s. 27–42). Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach.
Zmyślony, P. (2008). Partnerstwo i przywództwo w regionie turystycznym. Wydawnictwo AE w Poznaniu, cyt. za: Stankiewicz, J. i Moczulska, M. (2015). Od wspólnoty do koopetycji – zarys ewolucji (współ)działań istotnych dla zarządzania w organizacji. Przegląd Organizacji, 1(900), 17–22.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Lewartowska-Zychowicz

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.