PEDAGOGIKA DEMOKRATYCZNA ROBERTA MICHELSA W KONTEKŚCIE PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ

Abstrakt

W dyskursie akademickim Roberta Michelsa uznaje się zazwyczaj za rozczarowanego socjalistę, który pod wpływem teorii elityzmu odrzucił demokrację i przeszedł do obozu faszystowskiego (Roth, 1963). W polskim dyskursie Michelsa, nieco stereotypowo, uznaje się za kontynuatora Moski i Pareto, jedno-znacznie kojarząc go jako „tego od żelaznego prawa oligarchii”. Mało znany jest fakt, że w Stanach Zjednoczonych doceniono wkład Michelsa w rozwój socjologii organizacji. Amerykańscy uczeni uznają go za odkrywcę zjawiska przemieszczenia celów organizacyjnych, „rasowego” badacza, obdarzonego pasją poznawczą i wyobraźnią socjologiczną. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi, że Roberta Michelsa można uznać nie tylko za politologa, ale również za badacza aspirującego do roli pedagoga społecznego –przedstawiciela inteligencji, której rolą (jego zdaniem) było wytyczenie proletariatowi drogi do socjali-zmu. Badacz ten, w swoich publikacjach, konsekwentnie powracał do zjawiska przemieszczenia celóworganizacyjnych, systematycznie śledząc zjawisko degeneracji ruchów społecznych – zwłaszcza partiisocjaldemokratycznej. W nawiązaniu do tytułu artykułu, warto dodać, że nawet w najważniejszym dzielePolitical Parties Michelsa znajdują się fragmenty świadczące o jego aspiracjach wychowawczych w sto-sunku do przywódców partyjnych i mas wyborczych.