Choroba i zdrowie w Królestwie Prus w XIX wieku (1806–1871)

Abstrakt

W XIX w. w stanie wiedzy medycznej, także w Prusach nastąpiły ogromne zmiany. Miał miejsce wielki awans ginekologii, która trafiła na uniwersytety, zaczęły powstawać też liczne państwowe szkoły położnicze, które zastąpiły akuszerki-amatorki. Podjęto próby bar-dziej humanitarnego traktowania pacjentów chorych psychicznie, jednak wiedza w tym zakre-sie była zbyt znikoma. Bolączką wieku XVIII i XIX były ciągle jeszcze zbierające masowe żniwo epidemie, np. ospa, odra, febra, tyfus, cholera, gruźlica, czerwonka. Znacznym pro-blemem, zwłaszcza w armii był syfilis. Poprawa w leczeniu ospy nastąpiła dopiero po wpro-wadzeniu obowiązkowych szczepień. Wielkimi innowacjami XIX w. było pojawienie się antyseptyki i anestezjologii. Dzięki temu spadła ogromna śmiertelność okołoporodowa kobiet. Aż do końca stulecia śmiertelność była bardzo wysoka, a życie ludzkie krótkie. Liczba lekarzy rosła, jednak było ich ciągle mało i byli ciągle jeszcze w poważnym stopniu zjawiskiem miej-skim. W 1849 r. z 5595 lekarzy w Prusach 80% żyło w miastach, znacznie więcej w prowin-cjach zachodnich niż wschodnich. Przy braku lekarzy na wsi nadal duże było znaczenie znachorów, medycyny ludowej i religijnej. W XVIII w. powstał, a w XIX stał się zjawiskiem masowym nowoczesny szpital. Od XVIII w. istniała coraz rozleglejsza struktura państwowej administracji zdrowia z ministerstwem na czele, obejmująca też lekarzy miejskichi powiato-wych. Stopniowo następowała poprawa w jakości wyżywienia warstw niższych co zmniejsza-ło liczbę zachorowań i poprawiało jakość życia. Nawożenie zwiększyło plony, upowszechnieniu uległa uprawa ziemniaka, buraka cukrowego,rozwinęła się hodowla bydła i wzrosła ilość spożywanego mięsa. Nauczono się też mrozić mięso. Razem z upowszech-nieniem kolei pozwoliło to na ratowanie okolic dotkniętych głodem przez szybki transport i eksport na duże odległości.